Biennale Arte in Venetië: Een bezoek aan de toekomst

De Biennale in Venetie: Een bezoek aan de toekomst
Saar van der Spek – DFS-board

Een bezoek aan Venetië in deze tijd is op zich al een ambivalente gebeurtenis. Er is waarschijnlijk geen stad ter wereld die zo onder het toerisme lijdt en er tegelijkertijd zo afhankelijk van is als deze stad. Het is dan ook niet gek dat ik met een dubbel gevoel naar Venetië vloog – nog los van mijn vliegschaamte – om daar de Biennale Arte te bezoeken. Toch moest ik gaan. De Biennale legt namelijk als geen ander kunstevenement de vinger op de zere plek van de huidige tijdsgeest. 

Het thema van de Biennale dit jaar is ‘May you live in interesting times’, een verwijzing naar een verondersteld Chinees gezegde waarvan de herkomst nooit is aangetoond. Belangrijker nog: een cynische verwijzing naar de tijd waarin wij leven. Dat uit zich in veel kunstwerken en installaties over mens zijn in tijden van onzekerheid: over etnische vraagstukken, ongelijkheid, feminisme, protest, spanning, oorlog en duurzaamheid. De Biennale laat ook zien dat de toekomst zelf inmiddels onderdeel is geworden van het oeuvre van veel kunstenaars. Niet alleen in de vorm waarin de kunst wordt gepresenteerd, maar ook in de inhoud. 

Hito Steyerl (Berlijn, Duitsland) – This is the Future

• 

• 

• 

Filmmaakster, beeldend kunstenares en schrijfster Hito Steyerl neemt het publiek mee in een digitale tuin van de toekomst, waar je je al lopend over verhoogde vlonders die bij hoog water ook in de Venetiaanse binnenstad worden geplaatst door een soms lieflijk, maar ook vervreemdend videolandschap beweegt. Deze installatie lijkt in eerste instantie over de tuin van de toekomst te gaan, maar uiteindelijk stelt Steyerl in dit kunstwerk de vraag of AI op een succesvolle manier de toekomst kan voorspellen. Steyerl denkt van niet, aangezien algoritmes zich altijd baseren op het nu, en daarmee niet in de toekomst kunnen kijken. 

Sun Yuan & Peng Yu (Beijing, China) – Can’t Help Myself

De Chinese kunstenaars Sun Yuan en Peng Yu ontwierpen voor het Guggenheim museum een industriële robot met visuele herkenningssensoren met één taak: een dieprode, op bloed lijkende substantie binnen een afgebakend gebied houden. Zodra de sensor detecteert dat de vloeistof te ver weg stroomt, dweilt een robotarm die weer binnen het afgebakende gebied, vlekken op de grond en spetters op de deels doorzichtige wanden achterlatend. Fascinerend om naar te kijken maar tegelijk bekruipt je een onaangenaam gevoel. De robot doet zeer gedreven zijn werk, op het hysterische af. De kleur van de vloeistof doet denken aan een slagveld waarin je je afvraagt wie er eigenlijk het slachtoffer is.

Alexandra Bircken (Berlijn, Duitsland) – ESKALATION

Deze installatie bestaat uit in totaal 40 in zwarte latex gedoopte omhulsels in de vorm van menselijke lichamen die op verschillende hoogtes aan ladders in de ruimte hangen. Een dystopisch en oncomfortabel landschap over de eeuwige drive om verder te komen, ten koste van wat? Een werk dat vragen stelt over de vraag wat we  als mensheid willen bereiken, over hemel en hel, falen en succes, hoop en wanhoop. Over de toekomst van de mens. 

Shilpa Gupta (Mubai, India) – For, in your Tongue, I cannot fit
100 stemmen die 100 gedichten van 100 dichters voordragen die vanwege hun werk of politieke ideeën gevangen zitten of zaten, in het (verre) verleden of vandaag de dag. 100 microfoons hangen als speakers uit het plafond en bij iedere microfoon hoort een op papier geprinte tekst die op een pin in de grond is gespietst, samen een landschap vormend dat wel wat heeft van een abstract bloemenveld. De voordrachten in verschillende talen vormen samen een fascinerende soundscape, een koor van vele stemmen die niet gehoord mogen worden. 

De Biennale Arte duurt nog tot en met 24 november 2019. Ben je ook geweest, of ga je nog, dan praat ik graag met je na. Mocht het er dit keer niet meer van komen, zet het dan vast in je agenda voor over twee jaar. Ik ga in elk geval! Zij het dan liever met de trein…